Nawozy i ich zastosowanie w ogrodzie.

      Nawozy organiczne.

Obornik.
Jednym z najbardziej pełnowartościowych nawozów, szczególnie na gleby ubogie i średnio żyzne, jest obornik. Kupując obornik w okolicach dużych miast warto zwrócić uwagę, jaka ściółka była stosowana w oborze lub stajni, gdyż bywają tam często używane do tego celu trociny lub wióry z drewna impregnowanego. Obornik otrzymany na takiej ściółce jest gorszy lub wręcz szkodliwy. Najlepszy jest gdy w oborze ściele się słomę. Obornik przywozimy do ogrodu jesienią i od razu rozrzucamy równomiernie, po czym przekopujemy na głębokość 10-15 cm. Jeżeli z jakichś względów nie możemy tej pracy wykonać jesienią, przywieziony obornik układamy w pryzmę wysokości 50-100 cm, dobrze udeptujemy i okrywamy 10 centymetrową warstwą ziemi. Przechowany w ten sposób nawóz nie traci wilgotności i składników odżywczych, a wiosną możemy go rozrzucić i przekopać.
Do nawożenia roślin trwałych, wieloletnich, takich jak: krzewy jagodowe, róże, truskawki itp. musimy stosować obornik dobrze rozłożony (przefermentowany) może to być nawóz wyrzucony z inspektów lub kompostowany obornik. Rośliny trwałe nawozimy przeważnie jesienią, rzadziej wiosną; jesienne nawożenie ma tą zaletę, że rozścielony nawóz zabezpiecza w pewnym stopniu rośliny przed mrozami. Pracę tę wykonujemy w ten sposób, ze rozkładamy warstwę nawozu grubości 2-3 cm dookoła rośliny, a na wiosnę mieszamy go z ziemia za pomocą wideł szeroko-zębnych (należy uważać, aby przy tej pracy nie uszkodzić korzeni roślin).

Rozcieńczony krowieniec.
Bardzo dobre wyniki daje zasilanie roślin w czasie wegetacji rozcieńczonym krowieńcem. Przygotowujemy go w następujący sposób: do zbiornika (może to być beczka) wkładamy nawóz (bez słomy) i zalewamy woda, dając na jedno wiadro nawozu cztery wiadra wody. Gdy po 7-14 dniach krowieniec przefermentuje rozcieńczamy go wodą w stosunku 1:5 i podlewamy rośliny, przy zasilaniu młodych roślin rozcieńczamy w stosunku 1:10. zasilanie roślin krowieńcem możemy stosować tylko w pierwszej połowie lata (maj - czerwiec) w odstępach dwutygodniowych i nie więcej  niż dwa - trzy razy.

Nawozy ptasie.
Nawozy ptasie stosuje sie najczęściej do zasilania roślin w czasie ich wegetacji. Dużą zaletą tych nawozów, poza znaczną zawartością azotu, potasu i fosforu, jest to, że mogą być one przechowywane przez dłuższy czas w stanie wysuszonym. Wysuszone nawozy przesypujemy popiołem drzewnym i przechowujemy pod dachem, na dwa tygodnie przed użyciem zalewamy wodą, dając na jedno wiadro nawozu dziesięć wiader wody ( beczkę, w której nawóz fermentuje należy szczelnie zamknąć). Przefermentowany nawóz rozcieńczamy w stosunku 1:5 i podlewamy rośliny. Szczególnie bogaty w składniki pokarmowe jest nawóz gołębi i kurzy; natomiast nawóz od ptactwa żywiącego się chwastami (np. gęsi) nie jest zalecany, gdyż może zanieczyścić ogród nasionami tych chwastów.

Kompost z odpadków.
Kompost ten jest doskonałym nawozem, zawiera bowiem różne składniki pokarmowe łatwo przyswajalne dla roślin oraz próchnicę poprawiającą jakość gleby.
Możemy ten kompost przygotować sami. W osłoniętym od reszty ogrodu, zacienionym miejscu wyznaczamy placyk, np. o wymiarach 1 na 1,5 m i zbieramy z jego powierzchni warstwę ziemi na głębokość 15 - 20 cm. Ziemię układamy wokół wykopu, a spód wyrównujemy i udeptujemy. Na glebach piaszczystych i przepuszczalnych spód wykopu wykładamy 2 - 5 cm warstwą gliny. Na tak przygotowanym miejscu układamy warstwami różne odpadki organiczne, np. wypielone młode chwasty, liście, obierzyny, nać, łodygi zdrowych roślin itp. Chwasty kwitnące oraz łodygi chorych roślin należy spalić, a popiół wysypać na kompost. Gdy warstwa odpadków osiągnie wysokość 20 - 30 cm, zalewamy ją krowieńcem lub wodą i nakrywamy pięciocentymetrową warstwą ziemi lub torfu. W miarę zbierania odpadków układamy następne warstwy. Całkowita wysokość stosu kompostowego nie powinna przekraczać 120 cm. Stos kompostowy przerzucamy dwa razy w roku, wiosną i jesienią, tak, aby warstwy górne znalazły się na spodzie, a dolne na górze. Należy pamiętać o zalewaniu kompostu wodą w czasie suszy.Po roku kompost może być użyty pod rośliny.

Nawozy zielone. 
Rośliny motylkowe stosowane jako nawozy zielone poprawiają strukturę gleby, wzbogacają ją w próchnicę i azot. Mają one duże znaczenie szczególnie w wypadkach, gdy nie mamy możliwości nawożenia obornikiem lub kompostem. Nawozy zielone nie tylko wzbogacają glebę, ale także doskonale niszczą chwasty, warto je więc stosować przed założeniem ogrodu.
Rośliny motylkowe możemy wysiewać od wiosny do połowy lata. Na gleby lżejsze (piaszczyste) najodpowiedniejszy jest łubin żółty, a na gleby cięższe (gliniaste) łubin niebieski.
Możemy też wysiać peluszkę, facelię lub mieszanki roślin motylkowych. Facelia jest szczególnie cenna ze względu na miły zapach jasnofioletowych, miododajnych kwiatów.
Jesienią, gdy rośliny są dostatecznie wyrośnięte, lecz mają strąki jeszcze zielone,przekopujemy je na głębokość 25 cm; dla ułatwienia sobie tej pracy przed kopaniem rośliny dobrze udeptujemy.
 Nawozy zielone są ubogie w takie składniki jak fosfor i potas, dlatego na sześć dni przed wysiewem nasion rozsiewamy 1,5 kg soli potasowej 40% i 2,5 kg superfosfatu na 100 m kwadratowych i grabiami mieszamy z ziemią. W lecie rośliny zasilamy dodatkowo krowieńcem.

       Nawozy mineralne.

Nawozy mineralne mają zastosowanie jako uzupełnienie nawozów organicznych. Działanie ich jest szybsze niż nawozów organicznych, można je więc stosować bezpośrednio przed siewem czy sadzeniem roślin lub w czasie ich wegetacji, tzw. nawożenie pogłówne, można przeprowadzić dwoma sposobami. Pierwszy polega na rozsypaniu nawozu wokół roślin tak aby nie padał na same rośliny. Drugi sposób polega na rozpuszczeniu nawozu w wodzie i podlewaniu roślin roztworem.
W powszechnym użyciu znajdują się następujące nawozy mineralne:
1. nawozy azotowe, do których należą saletra amonowa, saletrzak i siarczan amonowy,
2. nawozy fosforowe - superfosfat (potrójny i granulowany) oraz mączka kostna,
3. nawozy potasowe - sole potasowe i siarczan potasowy,
4. nawozy wapniowe i wapniowo-magnezowe -nawóz wapniowy węglanowy, wapno magnezowe węglanowe oraz  wapno magnezowe tlenkowe.
W ogrodach przydomowych najpraktyczniejszym sposobem nawożenia mineralnego jest stosowanie nawozów wieloskładnikowych. Grupa ta obejmuje nawozy ogólno - ogrodnicze; Mikro, Azofoska, Mikroflor 1 i 2, Fruktus 1 i 2, Flora,MIS 3 i 4, Vitaflor 1 i 2 oraz Florowit.

Pnące rośliny roczne uprawiane z nasion wysiewanych na miejsce stałe.

Do okrywania ogrodzeń, trejaży itp. najbardziej nadają się pnącza trwałe (http://wspanialyogrod.blogspot.com/2012/08/ozdobne-pnacza-trwae-i-zywopoty.html), lecz jeśli nie zdążyliśmy ich jeszcze posadzić, albo się nie rozrosły, możemy zastąpić je pnączami rocznymi.

Oto niektóre z nich:

Chmiel japoński.
Wyrasta do wysokości 6 m. Ma dość duże liście, czysto zielone lub pokryte białymi i żółtymi plamkami.
Chmiel o zielonych liściach może rosnąć w miejscu zacienionym, natomiast odmiany o liściach przebarwionych potrzebują słońca.
Jest mało wybredny jeżeli chodzi o glebę - właściwie rośnie dobrze na każdej. Siejemy go co 15 cm.

Dynia ozdobna, tykwa.
Wyrasta do wysokości 4 - 5 m. Jej duże liście tworzą dobrą osłonę, a dodatkową ozdobę stanowią owoce o przeróżnych kształtach i w kolorach - zielonym, żółtym, pomarańczowym, łososiowym, niektóre są też w plamki lub paski. Tykwa dobrze wygląda na ogrodzeniu części gospodarczej ogrodu. Wymaga gleby żyznej i nawożenia. Siejemy ją co 50 -70 cm, z dala od innych roślin, gdyż jest żarłoczna i stanowiłaby dla nich konkurencję.

Fasola wielkokwiatowa.
Fasola ozdobna ma czerwone kwiaty zebrane w grona, kwitnie od czerwca do nadejścia przymrozków. Na żyznej i wilgotnej glebie osiąga wysokość 3 - 4 m. Nasiona siejemy co 30 - 50 cm. Bardzo lubi miejsca nasłonecznione. Jest łatwa w uprawie, choć musimy zadbać o stałą wilgotność gleby, gdyż nie znosi suszy. Nie lubi też wiatru, o czym musimy pamiętać wybierając miejsce siewu.

Groszek pachnący.
Ogólnie lubiany groszek ma niewielkie znaczenie przy okrywaniu ogrodzeń, gdyż wyrasta najwyżej do 1,5 m i nie jest zbyt obficie ulistniony; warto go jednak uprawiać na kwiat cięty. Posadźmy go np. przy ogrodzeniu części gospodarczej lub na osobnym zagonku, gdyż mało jest kwiatów o tak naturalnym wdzięku i subtelnych barwach. Za te zalety groszek wymaga jednak trochę wysiłku przy uprawie - trzeba mu zapewnić żyzną glebę, słoneczne miejsce, staranne podlewanie i zasilanie nawozami. Siejemy go co 15 - 20 cm. Jeżeli uprawiamy groszek na zagonie to rzędy robimy co 25 - 30 cm, rośliny w rzędach przerywamy pozostawiając co 10 - 15 cm i ustawiamy podpory.

Wilec purpurowy. 
Roślina ta, zwana też powojem, jest chętnie sadzona przy ogrodzeniach z siatki, choć nie tworzy gęstej osłony bardzo je zdobi.Wyrasta do 2,5 - 3 m. Kwiaty ma lejkowate i wbrew nazwie, wcale nie purpurowe, lecz niebieskie, różowe lub fioletowe w różnych odcieniach i często paskowane. Wilec kwitnie od czerwca do września, kwiaty ma otwarte rankiem i w dni pochmurne - w dni słoneczne kwiaty zamykają się.

Kwiaty roczne uprawiane z rozsady.

Niektórych kwiatów rocznych nie możemy wysiewać wprost do gruntu, gdyż mają długi okres wegetacji, a są wrażliwe na chłody. Wysiane po przymrozkach wiosennych, np. w połowie maja, nie zdążyłyby zakwitnąć w lecie, zaś wysiane wcześniej mogłyby zmarznąć. Rośliny takie wysiewa się w szklarniach lub inspektach i wyprodukowaną tam rozsadę w odpowiedniej porze wysadza się do gruntu na rabaty.

Ageratum, żeniszek.
Ta niska roślina, obsypana zwykle błękitnymi, puszystymi kwiatami. Najbardziej nadaje się na obwódki i kobiercowe rabaty.
Najlepsze są odmiany karłowe, wysokości 15 - 20 cm, bardzo obficie kwitnące od czerwca do późnej jesieni.
Ageratum dobrze rośnie na lekkiej,żyznej glebie, w miejscach słonecznych. Sadzimy je co 10 - 15 cm.

Aksamitka.
Jest jedną z najmniej wymagających roślin, dlatego doskonale nadaje się do ogródków o ubogiej, piaszczystej glebie.
Z wysokich aksamitek na uwagę zasługuje aksamitka wzniesiona (zdjęcie obok), dorastająca do wysokości 45 - 70 cm, o wzniesionych, rozgałęzionych pędach. Kwiaty w kolorze żółtym lub pomarańczowym osiągają średnicę 7 - 10 cm. Kwitnie od początku lata do pierwszych przymrozków.

Niższą, bo wyrastającą do wysokości do wysokości 20 - 30 cm jest aksamitka rozpierzchła (na zdjęciu),, o kwiatach pojedynczych, żółtobrązowych. Nadaje się na rabaty, zaś jej karłowe odmiany, ciemnobrązowe i pomarańczowe z czerwoną plamką stosowane są na obwódki.

Delikatniejszy pokrój od innych gatunków aksamitek ma aksamitka wąskolistna (na zdjęciu). Jest to mocno rozkrzewiona roślina o drobnych liściach i drobnych kwiatach (do 1,5 cm średnicy). Kwiaty są w kolorze żółtym z pomarańczowym środkiem.  Nadaje się na obwódki.
Aksamitki sadzimy co 15 - 45 cm, w zależności od odmiany.
Wszystkie gatunki aksamitek wydzielają nieprzyjemny zapach, lecz warto je uprawiać ze względu na ich trwałość i żywe barwy.

                                                     Astry.
Astry to najpopularniejsze kwiaty późnego lata i jesieni. Są doskonałe do dekoracji mieszkań, toteż sadzimy je przede wszystkim na zagonach, aby mieć kwiaty do cięcia. Niektóra odmiany nadają się również na rabaty. Istnieją liczne grupy i odmiany astrów, różniące się znacznie kształtem kwiatów i wysokością łodyg.

Na kwiat cięty najbardziej nadają się astry igiełkowe (zdjęcie obok), wysokości około 50 cm, o długich bardzo wąskich płatkach, w pięknych pastelowych kolorach.

Bardzo ładne są też astry piwoniowe ( na zdjęciu), o dość szerokich płatkach, wygiętych ku górze, dzięki czemu kwiaty są niemal półkoliste. Tak samo jak poprzednie astry te też występują w pięknych pastelowych barwach.

Przepiękne są też astry chryzantemowe (na zdjęciu obok).
Mają długie, wstęgowate,  skręcone płatki. Przeważnie występują w kolorze białym, jasnoróżowym, jasnoniebieskim i czerwonym.

Na rabaty świetnie nadają się astry karłowe (na zdjęciu), o wysokości dochodzącej od 15 do 25 cm. Mają mniejsze lecz liczniejsze kwiaty.
Wszystkie astry dobrze rosną na żyzne glebie, lubią być obficie podlewane - zwłaszcza w czasie suszy. w zależności od odmiany sadzimy je w odległości od 15 do 35 cm.

Begonia stale kwitnąca.
Jest to niska roślina o ładnych, błyszczących, okrągłych liściach i niewielkich, lecz bardzo licznych kwiatach. Najładniejsze są odmiany o różowych, łososiowych i karminowych kwiatach oraz odmiany o czerwonych liściach. Nadają się na kobierce rabatowe, obwódki oraz do skrzynek na tarasie i balkonie. Są raczej niewybredne i wystarczy im średnio żyzna gleba. Sadzimy je co 10 - 15 cm.

Cynia wytworna.
Cynie wyrastają od 30 do 100 cm, w zależności od odmiany i mogą mieć kwiaty pojedyncze lub pełne. Ich barwy (pomarańczowa, złota, biała, karminowa, miedziana) w żaden sposób nie gryzą się ze sobą - przeciwnie, bukiety lub rabaty z cynii w różnych barwach ładniej nawet wyglądają niż z jednobarwnych. Warto je posadzić, nawet wtedy, gdy mamy zamiar uprawiać tylko rośliny trwałe, gdyż z bylinami zupełnie dobrze harmonizują i mogą z nimi sąsiadować w grupach oraz na rabatach.
Cynie lubią żyzną glebę i słońce. Odmiany wysokie sadzimy co 30 cm, a niskie co 15 - 20 cm. Kwitną od końca czerwca do jesieni. Cynie można też wysiać wprost do gruntu, ale wówczas zakwitnie później, dopiero w końcu lipca.

Floks roczny.
Kwiaty te podobne są do floksów trwałych, lecz znacznie delikatniejsze i niższe. Można je sadzić na rabatach i w grupach. Wyrastają od 40 do 50 cm. Piękne, czyste barwy kwiatów - biała, żółta, różowa, fiołkowa, karmazynowa - pozwalają na tworzenie efektownych zestawień kolorystycznych. Szczególnie ładne odcienie występują w karłowych odmianach floksów, są też odmiany dwubarwne z "oczkami" i "gwiazdkami" innego koloru. Kwitną od czerwca do jesieni. Lubią żyzna glebę i słońce. Sadzimy je co 20 - 30 cm.

Gailardia.
Gailardie stosujemy podobnie jak floksy - w grupach i na rabatach mieszanych, nawet w połączeniu z bylinami. Kwiaty są bardzo efektowne, przeważnie dwubarwne, żółtopomarańczowe lub pomarańczowobrązowe, z dużym wypukłym,czarnobrązowym środkiem. Osadzone są pojedynczo na długich szypułkach. Kwitną od lipca do późnej jesieni. Bardzo efektowne są odmiany o kwiatach pełnych, niestety bardzo rzadko spotykane. Gailardie wymagają żyznej gleby i słońca. Sadzimy je co 30 - 40 cm.

Lobelia, stroiczka.
Jest to niska, zwarta roślina, wysokości 10 - 12 cm. Kwiaty ma drobne, obfite, w różnych odcieniach barwy szafirowej. Używana jest na kobierce  rabatowe i obwódki. Ładnie wygląda w zestawieniu z białą smagliczką lub niskimi aksamitkami. Sadzenie smagliczki jest bardzo żmudne ze względu na małe rozmiary roślin, dlatego pikuje się je i sadzi na rabatach kępkami. Lobelii wystarczy średnio żyzna, dość wilgotna gleba i słońce. Rozsadę sadzimy co 15 cm.

Petunia ogrodowa, zawieratka.
Petunię, jako roślinę płożącą, uprawiamy przede wszystkim w skrzynkach na tarasie, balkonie i parapetach, chociaż można sadzić ją również na rabatach. Popularność swą petunia zawdzięcza nie tylko dekoracyjności kwiatów, ale też niewielkim wymaganiom glebowym i długotrwałości kwitnienia. Ładne są odmiany o mniej lub bardziej pofałdowanych lub postrzępionych płatkach w kolorze białym (te najbardziej pachną), różowym, czerwonym i fioletowym. Petunie sadzimy co 10 - 15 cm. Bardzo lubi słońce i wilgotne podłoże, dlatego w upalne dni musimy ją podlewać nawet dwa razy dziennie.

Szałwia błyszcząca.
Szałwia jest przede wszystkim rośliną rabatową, choć równie dobrze czuje się w skrzynkach na tarasie. Jej ognistoczerwone kwiaty, zebrane w długie kłosy, tworzą przepiękne jaskrawe plamy. Jest łatwa w uprawie, lubi żyzne gleby i wymaga częstego podlewania, Kocha słonce. Sadzimy ją co 20 - 30 cm.

Tytoń ozdobny.
Koniecznie posadźmy tę roślinę, ponieważ jej kwiaty wieczorem napełniają ogród wspaniałym, mocnym zapachem, ładniejszym nawet od zapachu maciejki i rezedy. Ponieważ tytoń wyrasta do 1 - 1,5 m, sadzimy go w osobnych grupach, najlepiej wśród trawy, na uboczu - gdyż kwiaty w dzień są zamknięte,- w pobliżu okien lub przy kąciku wypoczynkowym, Tytoń wymaga żyznej, wilgotnej gleby. Sadzimy go co 30 - 40

Wyżlin, lwia paszcza.
Wyżlin jest dekoracyjny zarówno w ogrodzie, jak i w mieszkaniu. Kwitnie długo i obficie, zachwycając bogactwem barw. Zwykle uprawiany jest na kwiat cięty, ale można łączyć go np. z cynią i floksami, na rabatach zaprojektowanych na wzór rabat bylinowych. Najładniejsze są odmiany jednobarwne - czerwone, różowe, żółte, białe i o barwie ciemnoczerwonego aksamitu. Spotyka się też odmiany cieniowane i nakrapiane. Wyżliny kwitną od lipca aż do nastania mrozów.  Najlepiej udają się na glebach żyznych i umiarkowanie wilgotnych. Rośliny sadzimy w odległości 20 - 30 cm.








                     

Kwiaty roczne uprawiane z nasion wysiewanych na miejsce stałe.

Dimorfoteka złocista, złotokwiat.
Ma podobne kwiaty do nagietków, lecz delikatniejsze, lśniące, w kolorach złotożółtej i pomarańczowej. Kwiaty w pełni otwarte są tylko w dni słoneczne, zamykają się w czasie pochmurnej pogody i wieczorem. Kwitnie od czerwca do września. Nadaje się na rabaty, do ogródków skalnych, a także na kwiat cięte.  Lubi stanowisko słoneczne, gleby łatwo nagrzewające się i przepuszczalne. Wysiew nasion przypada na koniec kwietnia i początek maja. Siejemy co 25 - 30 cm, po wzejściu rośliny przerywamy tak, aby rosły co 15 - 20 cm. Dimorfoteka osiąga wysokość 30 - 40 cm.

Eszolcja kalifornijska.
Eszolcja to również kwiat słonecznej pogody - w nocy i w dni pochmurne jest zamknięty. Kwiaty są nieco podobne do maku, żółte, pomarańczowe czerwone lub białe. Wyrasta do wysokości 30-40 cm. Nadaje się na rabaty w słonecznych miejscach. Lubi gleby żyzne i niezbyt wilgotne. Siejemy ją na rabatach w rzędy co 20 cm, w rzędach zaś przerywamy tak, by rosła co 10 - 15 cm.

Łubin roczny.
Wśród łubinów rocznych mamy mamy gatunki o kwiatach wielobarwnych różowych i czerwonych w różnych odcieniach oraz o kwiatach jasnoniebieskich, fiołkowych i żółtych. Wyrastają do wysokości 70 - 100 cm. Możemy je stosować tak jak łubiny trwałe, to znaczy w grupach i na rabatach mieszanych, np. ze słonecznikami, malwami i floksami.
Łubin roczny jest niewybredny i dobrze rośnie na glebach piaszczystych. Nasiona siejemy  w miejscach słonecznych co 20 cm.

Maciejka.
Maciejka nie zajmuje dużo miejsca w ogrodzie, a wieczorami wypełni go pięknym, silnym zapachem, zasiejmy ją więc koniecznie. Ponieważ kwiaty są drobne i nieefektowne, a w dzień zamknięte, lepiej posiać ją gdzieś z boku, np. pod oknem lub przy ławeczce.Dobrze rośnie na glebach lekkich. Siejemy w rzędach odległych co 15 - 20 cm, po wzejściu przerywamy , pozostawiając rośliny co 5 cm.

Nasturcja.
Jest to znany i lubiany kwiat o ciepłych, wesołych barwach i dekoracyjnych liściach nadający się do każdego ogrodu. Jej żółte, pomarańczowe i szkarłatne kwiaty najlepiej prezentują się na wąskich rabatach i w skrzynkach na tarasie. Najlepiej rośnie na glebach lekkich i w miejscach nasłonecznionych. Nasiona siejemy co 10 - 15 cm.

Nagietek lekarski.
Nagietki, podobnie jak nasturcje, są doskonałymi kwiatami do ozdoby prostych ogrodów. Rosną dobrze nawet na glebach niezbyt żyznych. Najładniejsze są odmiany o dużych, pełnych kwiatach w różnych odcieniach barwy żółtej i pomarańczowej. Kwitną od czerwca do jesieni. Siejemy je na rabatach w rzędy co 20 cm, po wzejściu przerywamy tak, aby rosły co 10 - 15 cm.

Portulaka wielkokwiatowa.
Niska, płożąca się roślina o wąskich, wałeczkowatych liściach i dużych, białych, różowych, żółtych lub czerwonych kwiatach. Kwitnie od czerwca do jesieni, lecz kwiaty są otwarte tylko w dni słoneczne. Portulakę możemy siać w ogródkach skalnych lub tworzyć z niej obwódki kwietników oraz rabat. Najlepiej rośnie w miejscach słonecznych na glebach lekkich. Siejemy w rzędy co 15 cm, w rzędach rośliny przerywamy pozostawiając co 10 cm.

Rezeda wonna.
Podobnie jak maciejka uprawiana jest ze względu na piękny, przyjemni zapach, dlatego warto wysiać ją pod oknami lub dookoła altan. Można ją również stosować na obwódki rabat, gdyż osiąga wysokość od 20 do 60 cm. Kwiaty ma raczej niepozorne, żółtozielone lub zielono-czerwone,zebrane w gęste kłosy. Lubi słońce i glebę żyzną, próchniczą, lekko wapienną. Nasiona wysiewamy w kwietniu lub na początku maja, w rzędy co 15 cm i przerywamy pozostawiając rośliny co 10 cm.

Słonecznik zwyczajny.
Okazałe, złotożółte słoneczniki wnoszą do ogrodu wesoły, swojski nastrój, toteż najbardziej nadają się do prostych ogródków podmiejskich i wiejskich. Ładnie też będą wyglądały w grupie przy kąciku dla dzieci lub przy ogrodzeniu części gospodarczej. Wyrastają do 2 m, można więc z nich tworzyć zasłony do oddzielenia poszczególnych części ogrodu. Stanowią tez dobre tło dla nieco niższych roślin, jak floksy i łubiny. Słoneczniki - jak mówi sama nazwa - lubią słońce. Dobrze rosną nawet w średnio żyznej glebie. Siejemy je co 40 cm, po 2-3 ziarna w jedno miejsce.

Smagliczka Bentama.
Jest to niziutka roślinka o drobnych lecz bardzo obfitych białych kwiatkach i miodowym zapachu. Kwitnie przez całe lato. Nadaje się na obwódki a nawet do zapełnienia chwilowo pustych miejsc w ogródkach skalnych. Efektownie wygląda w zestawieniu z szafirową  lobelią. Siejemy w rzędy co 15 cm, w rzędach rośliny przerywamy co 3 - 5 cm. Smagliczka ma bardzo skromne wymagania.

Kwiaty dwuletnie.

Wczesną wiosna można kupić rozsadę tych roślin, lub przygotować ją samemu, wysiewając nasiona późną wiosną lub wczesnym latem.roku. W roku wysiewu rośliny nie będą kwitły. Wyjątek stanowią bratki, kwitnące we wrześniu i październiku tego samego roku.

Bratek ogrodowy

Nawet zwolennicy ogrodów wyłącznie bylinowych lubią te sympatyczne kwiaty i chętnie je sadzą. Najpiękniejsze są bratki wielkokwiatowe. Kwitną właściwie przez całe lato, lecz najobficiej od marca do czerwca, później kwiaty są coraz drobniejsze. Zazwyczaj w lipcu usuwa się je i zastępuje innymi kwiatami. Najlepiej więc sadzić na małych rabatach, zwykle odmianami jednej barwy. Można też zrobić efektowne kompozycje z różnych odmian bratków posadzonych w nieregularnych grupach - wyglądają one jak wielobarwne dywany. Bratki mają niewielkie wymagania glebowe, choć znacznie lepiej kwitną na glebie żyznej. Dobrze rosną zarówno w słońcu jak i w półcieniu oraz doskonale znoszą przesadzanie. Sadzimy je co 10 - 15 cm.

Dzwonek ogrodowy.
Dzwonki ogrodowe wyrastają od 50 do 100 cm wysokości i od czerwca do lipca okrywają się obficie dużymi kwiatami barwy białej, różowej, lila lub niebieskiej. Najładniejsze są odmiany pojedyncze i podwójne, tzw.kielichowe, nadają się one przede wszystkim na kwiat cięty. Z dzwonków można tworzyć grupy podobne do grup bylinowych. Sadzimy je co 30 - 50 cm, w żyznej, wilgotnej glebie i w słonecznych miejscach.

Goździk brodaty.
Goździk brodaty ma zbite, półkoliste kwiatostany złożone z drobnych,pojedynczych lub podwójnych kwiatów. Średnica kwiatostanu dochodzi do 12 cm; kwiaty mogą być białe, różowe, czerwone w różnych odcieniach, często też są dwubarwne. Wysokość roślin wynosi 30 - 50 cm. Nadają się na rabaty, obwódki, a także na kwiat cięty. Zaletą ich jest łatwość uprawy oraz wczesne i długotrwałe kwitnienie. Najlepiej rosną na glebie piaszczysto - gliniastej o dobrej kulturze.

Mak syberyjski.
Mak syberyjski to również kwiat do wazonów, lecz może też bardzo ładnie wyglądać w grupie na trawniku, a nawet na rabacie bylinowej. Kwiaty tej rośliny o jedwabistych płatkach barwy białej,żółtej, pomarańczowej i czerwonej tworzą kolorowe plamy. Kwitnie od czerwca do września. Dobrze rośnie na żyznej glebie w słonecznych miejscach. Mak sadzimy co 20 - 25 cm.

Malwa.
Malwy żyją co prawda dłużej niż dwa lata, ale ponieważ najładniej kwitną w drugim roku, uprawiane są jako rośliny dwuletnie. Najładniej wyglądają w grupie na tle jasnych ścian domu lub przy ogrodzeniu. Można też łączyć je z niektórymi bylinami, np. z rudbekią i wysokimi odmianami floksów.
Ładne są odmiany malw szkockich, bardzo wysokie, o pełnych półkolistych kwiatach osadzonych bardzo gęsto. Kwitną od lipca do końca sierpnia w kolorach białym, różowym, czerwonym, żółtym, fioletowym i bardzo ciemnofioletowym.  Lubią żyzna glebę i słońce. Sadzimy je co 50 - 70 cm.

Niezapominajka alpejska.
Niezapominajka alpejska pozornie nie różni się od niezapominajki błotnej, rosnącej nad wodami, ale nie wymaga tak wilgotnej gleby i możemy ją uprawiać w przeciętnych warunkach. W uprawie spotykane są odmiany o kwiatach barwy niebieskiej, białej, różowej, a nawet karminowej. Doskonale nadaje się na jednobarwne kwietniki. Kwitnie w połowie maja. Niezapominajkę alpejska sadzimy na rabatach co 15 - 20 cm, w miejscach lekko zacienionych i wilgotnych.

Stokrotka.
Stokrotki ładnie wyglądają na brzegach rabat lub w swobodnie rozrzuconych grupach na trawniku. Odmiany uprawne różnią się znacznie od swych krewnych - dzikich stokrotek; kwiaty ich są duże i pełne. Do najładniejszych odmian należą białe "White Ball" i "Montblanc", różowa "Monterosa", o wąziutkich rurkowatych płatkach i czerwona "Crimson Ball". Stokrotki kwitną od marca do jesieni, uprawiamy je tak jak bratki.

Kwiaty dwuletnie i roczne - informacje ogólne.

Rośliny ozdobne roczne żyjące jeden sezon (np. nasturcja, rezeda, astry) oraz dwuletnie żyjące dwa sezony (np.bratki, niezapominajki) były chętnie uprawiane w ogrodach znacznie wcześniej niż byliny, które stały się modne w ubiegłym stuleciu.  Żyją co prawda krótko, ale wiele z nich odznacza się ładnymi kwiatami lub przyjemnym zapachem i doskonale nadają się na kwiat cięty.
Ci, którzy lubią aby w ogrodzie ciągle coś się zmieniało, żeby klomby i rabaty co rok miały inną barwę, mogą roślinom rocznym i dwuletnim poświęcić więcej miejsca. Wymaga to jednak większego nakładu pracy (każdej wiosny na nowo sadzi się lub sieje), ponad to rabaty takie do chwili zakwitnięcia nie wyglądają efektownie. Za to po zakwitnięciu dadzą jednolite, barwne plamy, gdyż rośliny te zwykle mają wyrównany wzrost.
Kwietniki z roślin rocznych lub dwuletnich nie powinny być zbyt duże. Nie mieszajmy też wielu barw na jednej rabacie - wystarczy jedna lub dwie. Na takie rabaty należy przeznaczyć miejsca widoczne i dobrze nasłonecznione, np. przy drogach lub przy domu.
Jeśli nawet urządzamy ogród głownie z roślin trwałych - krzewów i bylin,warto w nim mieć trochę roślin rocznych na kwiat cięty - do ozdoby mieszkania. Szczególnie nadają się do tego celu groszek pachnący, nagietki, nasturcje,cynie, lwie paszcze i aster chiński. Najlepiej wówczas wysiać je gdzieś na uboczu.
Kwiaty roczne i dwuletnie można też stosować, byle z umiarem, do uzupełniania chwilowo pustych, nie wykorzystanych miejsc na rabatach bylinowych.  Z roślin tych warto tez tworzyć wielobarwne rabaty i nieregularne grupy na wzór bylinowych.
Nie zapominajmy też o roślinach wonnych, jak tytoń pachnący, maciejka i rezeda, które wieczorami dodadzą uroku nawet najskromniejszemu ogródkowi.

                                                                                                                                                                                           

Byliny do ogródków wodnych i na zalewane brzegi zbiorników.

                                                Rośliny do ogródków wodnych.

Grzybień, lilia wodna.
Grzybień, nazywany często nenufarem, jest ulubioną rośliną miłośników ogródków wodnych. Gatunki i grupy odmian różnią się nie tylko wyglądem kwiatów, ale i wymogami co do przestrzeni, w której żyją. Nasze gatunki krajowe (N.alba i N.candida) oraz niektóre mieszańce (N.hybrida) wymagają wody głębokiej (80-100 cm), odstępy sadzenia wynoszą tu 2,5-3 m.Rośliny te nadają się więc do większych zbiorników.

Do średniej wielkości zbiorników najlepsze będą odmiany: piękna "Chromatella" o wielkich jasnożółtych kwiatach, czysto biała "Albida" i  nadzwyczaj obficie kwitnąca różowa "Rosea" ( zdjęcie obok). Woda przy ich uprawie musi być głęboka co najmniej na 40-50 cm, sadzimy je co 1-1,5 m.

Do małych baseników, głębokości 20 - 30 cm. nadaję się odmiany karłowe, o drobniejszych kwiatach, na przykład "Pygmea Helvola" o kwiatach żółtych ( zdjęcie obok), "Pygmea Alba" kwitnąca w kolorze białym oraz pachnąca, czysto biała "Odorata Minor". Sadzimy je w basenach co 40 - 50 cm.

Grzybieńczyk wodny.
Jest uprawiany w ogródkach wodnych ze względu na bardzo dekoracyjne kwiaty, których korona barwy złocistożółtej składa się z 5 płatków długości 2,5-3 cm. Kwitnie od czerwca do września, kwiaty rozwijają się stopniowo przy czym każdy kwiat kwitnie tylko jeden dzień. Jego ciemno zielone, okrągłe z sercowatą nasadą na długi ogonek liście mają 15 cm. długości. Bylina ta rozrasta się bardzo bujnie.
Uwaga. Roślina pod ścisłą ochroną gatunkową! 

Strzałka wodna.
Nadaje się do płytkich zbiorników, gdyż w głębszych źle się rozwija. Ozdobą tej rośliny są jej trójkątne - strzałkowate liście wyrastające ponad wodę na smukłych ogonkach. Kwitnie na przełomie maja i czerwca. Jej białe, drobne kwiatki, zebrane w wiechę nie mają większej wartości zdobniczej. W sprzyjających warunkach rozrasta się bardzo silnie.


      


                                Rośliny na zabagnione brzegi zbiorników wodnych.

Kosaciec - gatunki nadwodne.
Na mokrych brzegach doskonale będzie czuł się kosaciec żółty. Jego ozdobą są szablaste, bujne liście. Do najładniejszych uprawianych odmian należą: "Supreba" o płaskich ciemnożółtych kwiatach oraz "Citrina" o kwiatach cytrynowożółtych ( zdjęcie obok).

Piękniejszy od niego jest wąskolistny kosaciec syberyjski. Najładniejsze jego odmiany to: "Caesar" o dużych ciemnofioletowych kwiatach, "Perry's Blue" jasnoniebieski o niezwykle obfitych kwiatach, "Superba" ciemnoniebieski również obficie kwitnący (na zdjęciu obok) i "Snowcrest" o kwiatach śnieżnobiałych.

Na wilgotne brzegi basenów nadaje się też piękny, ale nieco trudniejszy w uprawie kosaciec japoński, który kwitnie od końca czerwca przez lipiec.
Kosaćce najlepiej rosną w żyznej, bardzo wilgotnej glebie, w miejscach słonecznych - w półcieniu nieco słabiej kwitną. Sadzimy je co 40 - 50 cm.
Te piękne byliny powinny znaleźć przy każdym wodnym ogródku.

Kaczeniec.
Do ozdoby brzegów basenów stosuje się zwykle efektowne odmiany uprawne, o dużych pełnych i półpełnych, żółtych kwiatach. Byliny te są łatwe w uprawie i wytrzymałe na mróz. Sadzimy je co 20 - 30 cm, dużą grupą, jak najbliżej wody.
Kaczeńce dobrze rosną w żyznej ziemi przez cale lato zalanej wodą.

Niezapominajka błotna.
Wszyscy ją znają i lubią, więc prawdopodobnie nie zapomną o niej urządzając ogródek wodny. Warto poszukać odmian długo kwitnących, o większych ciemnobłękitnych kwiatach, ale zwykła, jasnobłękitna też przecież jest bardzo ładna. Sadzimy je duża kępą tuz nad wodą. Wymagania mają takie same jak kaczeńce.

Pałka wąskolistna.
Znana roślina znad stawów  i jezior. Jest bardzo dekoracyjna, lecz pasuje raczej do większych basenów, dorasta bowiem do 3 m.
Sadzimy ją w niewielkiej zwartej grupie tak, aby nie zasłaniała zbiornika. Przez całe lato brzeg zbiornika wodnego zalewamy.

Trzcina pospolita.
Jest dekoracyjna, lecz nadaje się raczej nad duże zbiorniki ze względu na wysokość. Odmiana "Striatopictus" - biało-paskowana wyrasta od 2 do 3 m. Jeżeli zbiornik wodny jest w kącie ogrodu, umieszczamy trzcinę od strony ogrodzenia. Najlepiej sadzić ją w pojemnikach bez dna, żeby zapobiec zbyt silnemu rozrastaniu.